Lanbide Heziketako irakaskuntzen barruko modalitate bat da, ikastetxe batean jasotako prestakuntza teoriko-praktikoa eta lantoki bateko jarduera praktikoa konbinatzen dituena.
Tutoreak prestakuntza dualean duen papera ulertzeko oinarririk onena zer den, nola egituratzen den eta Lanbide Heziketak hezkuntza-sisteman zer bilakaera izan duen ulertzea da.
Lanbide Heziketak lanbideetan modu kualifikatuan jarduteko, enplegua lortzeko eta bizitza sozial, kultural eta ekonomikoan aktiboki parte hartzeko gaitzen duten prestakuntza-ekintzen multzoa biltzen du.
LHk, 2022ko legearen arabera, erantzun malgua eman nahi die pertsonek bizitzan zehar dituzten lanbide-prestakuntzako premiei, bai eta produkzio-sareak oro har eta sektore eta lurralde bakoitzak eskatzen dituen gaitasun berriei ere, zehazki, produktibitatea handitzeko eta enplegua sortzeko.
LHk lan-munduan sartzeko prestatzen du, pertsonak etengabe prestatzen ditu, eta, hala badagokio, aukera ematen die berriz orientatzeko edo profesionalki egokitzeko.
Lanbide Heziketak honako helburu hauek ditu hezkuntza-sisteman:
Lanbide Heziketa ikasleei lan-merkatura bideratutako gaitasun praktikoak eta trebetasun teknikoak emateko diseinatutako hezkuntza-sistema da. Eredua etengabe egokitu da merkatuaren eskarietara, eta, ondorioz, azken urteotan ospe handia hartu du eta programa guztietako matrikulak nabarmen igo dira.
Horrela, azken urteotan Lanbide Heziketako programetako matrikulak nabarmen areagotu dira. Nafarroan, 2024/25 ikasturte honetan, 16.615 ikasleko kopuru errekorra lortu da, hau da, 2019-2020 ikasturtean baino % 37 ikasle gehiago.
Zergatik handitzen ari da LHko ikasleen kopurua?
Lanbide Heziketako ikasle-kopurua handitzea hainbat arrazoiri zor zaio.
Lan-merkatuaren eskarietara egokitzea
Lanbide Heziketak lan-merkatuaren eskaeretara egokitzen jakin du, bere prestakuntza-programak etengabe eguneratuz. Enpresak zuzenean ari dira lankidetzan prestakuntza-zentroekin, hezkuntza-edukia egungo lan-ingurunean beharrezkoak diren trebetasunekin eta gaitasunekin bat datorrela ziurtatzeko. Gainera, teoria eta praktika uztartzen dituzten ikaskuntza-modalitateak garatu dira, esate baterako, 2012an ezarritako Lanbide Heziketa Duala.
Espainiako Lanbide Heziketaren Behatokiaren 2023ko txostenaren arabera, enpresek oso ongi baloratzen dituzte Lanbide Heziketako profilak, ikasleen enplegagarritasun-tasa handia delako. Izan ere, prestakuntza espezifikoa eta merkatuaren egungo beharretara egokitua izateaz gain, ikasleek eskarmentu praktikoa eskuratzen dute prestakuntzan zehar.
Lan-munduarekiko lotura zuzena
LHko profilen eskaria hain handia izateko arrazoietako bat lan-munduarekin duten zuzeneko lotura da. Lanbide Heziketako programek enpresetako praktikaldiak barne hartzen dituzte. Horietan, ikasleek beren ezagutzak aplika ditzakete eta benetako eskarmentua eskura dezakete kasuan kasuko arloan, eta enplegatzaileek oso ongi baloratzen dute hori.
Lanbide Heziketa osoa lanbide-arlotan antolatzen da. Lanbide-arloek, aldi berean, gaitasun ezberdinak barne hartzen dituzte kidetasunaren arabera. Lanbide-arloak Lanbide Kualifikazioen Katalogo Nazionala egituratzen duten kualifikazioen multzoa dira. Sailkapen hori lanbide-gaitasunaren araberako irizpide batzuen arabera egiten da. Beraz, lanbide-heziketako familiek lanbide-eremu jakin bat betetzeko behar diren hainbat kualifikazio biltzen dituzte.
Nafarroako Lanbide Heziketak 170 heziketa-ziklo eta programa eskaintzen ditu, 24 lanbide-arlotan bilduta. Eskaintza horri Arte Plastikoetako eta Diseinuko zikloak gehitu behar zaizkio.
Gaitasunaren akreditazio partziala edo mikroakreditazioa
Gaitasun-elementu bat edo batzuk akreditatzen ditu, ikaskuntzaren emaitzei dagozkienak.
Ikasitakoaren ebidentzia da, hau da, pertsona batek lanbidean diharduenean egiten den jarduera bakoitza behar bezala gauzatzea.
Mikroakreditazio horiek dira Lanbide Heziketako Sistemaren oinarrizko eskaintza. Eskaintza partziala eta metagarriadira.
1., 2. eta 3. mailakoak izan daiteke.
Gaitasun-ziurtagiria
Lanbide-modulu bati dagokio (irakasgai izenez ezagutu ohi dena), eta, beraz, gaitasun bati (edo batzuei). Gainditu ondoren dagokion ziurtagiria lortzeko eskubidea ematen du.
Eskaintza partziala eta metagarria da. Gaitasun-ziurtagiri bakoitza bat dator Lanbide Heziketako Modulu Katalogoan jasotako lanbide-modulu batekin.
1., 2. eta 3. mailakoak izan daiteke. Gaitasun-ziurtagiri bat (B1, B2 edo B3) eskura daiteke, zenbait akreditazio partzial (A gradua) metatzeagatik.
Lanbide-ziurtagiria
Hainbat lanbide-modulu biltzen ditu.
Eskaintza partziala eta metagarria da. Lanbide Heziketako Moduluen Katalogoan jasotako lanbide-moduluek osatzen dute.
1., 2. eta 3. mailakoak izan daiteke. Lanbide-ziurtagiri bat (C1, C2 edo C3) eskura daiteke, zenbait gaitasun-maila (B gradua) metatzeagatik.
1., 2. eta 3. mailakoak izan daiteke.
OINARRIZKO GRADUA. Heziketa-zikloa
Oinarrizko Graduko heziketa-zikloekin DBHko gradudun titulua eta dagokion espezialitateko LHko oinarrizko teknikariaren titulua lor daitezke. Lehen Hezkuntzarekin eta Derrigorrezko Bigarren Hezkuntzarekin batera, oinarrizko hezkuntza osatzen duten irakaskuntzak dira.
Lanbide-moduluak Gaitasun Profesionalen Estandarren Katalogo Nazionaleko 1. mailako gaitasun-estandarreilotuta daude.
Ikasleek Derrigorrezko Bigarren Hezkuntzako gaitasunak eskuratzea dute helburu, zikloa arloka antolatuz, eta ikasleei lanbide-profil jakin bateko enpleguetarako sarbidea izatea ahalbidetuko dien lanbide-gaitasuna lortzea; produkzio-prozesu normalizatuen barruko lanbide-jarduera sinpleen multzo bateko gaitasuna, non kualifikazioko 1. mailako ezagutza eta trebetasun praktikoak aplikatzen dituzten.
Oinarrizko Graduko prestakuntza-zikloa gainditu ondoren, ikasleak aukera hauek izango ditu:
ERDI-MAILAKO GRADUA. Heziketa-zikloa
Hezkuntza-sistemaren parte diren Erdi-Mailako (2. maila) heziketa-zikloak hartzen ditu.
Erdi-Mailako heziketa-zikloekin LHko teknikari-titulua lor daiteke. Derrigorrezko Bigarren Hezkuntzaren ondoko irakaskuntzak dira, eta Gaitasun Profesionalen Estandarren Katalogo Nazionaleko 2. mailako gaitasun-estandarrei lotuta daude.
Ikasleei lan kualifikatuetarako sarbidea izatea ahalbidetuko dien lanbide-gaitasuna lortzera bideratuta daude:
Teknikari titulua lortu ondoren, ikasleak aukera hauek izango ditu:
Hezkuntza-sistemaren parte diren Goi-Mailako (3. maila) heziketa-zikloak hartzen ditu.
Goi-Mailako heziketa-zikloekin LHko goi-mailako teknikari-titulua lor daiteke. Goi-mailako hezkuntzaren parte diren irakaskuntzak dira, eta Gaitasun Profesionalen Estandarren Katalogo Nazionaleko 3. mailako gaitasun-estandarrei lotuta daude.
Ikasleei lan kualifikatuetarako sarbidea izatea ahalbidetuko dien lanbide-gaitasuna lortzera bideratuta daude:
Goi-mailako teknikari titulua lortu ondoren, ikasleak aukera hauek izango ditu:
Espezializazio-ikastaroak
Erdi-Mailakoak (2. maila) edo Goi-Mailakoak (3. maila) izan daitezke.
LHko espezializazio-ikastaroak hezkuntza-sistemako Lanbide Heziketaren parte dira. Lanbide Heziketako tituludunei (teknikariak eta goi-mailako teknikariak) zuzendutako ikasketa ofizial berriak dira, lanbide-arlo bateko ezagutza eta gaitasun espezializatuak akreditatzen dituztenak.
Espezializazio-ikastaroek profil profesionala eguneratu eta hobetzea ahalbidetzen dute, lan-merkatuak eskatzen dituen gai eta arloetako berariazko kualifikazioaren eta ezagutza aurreratuen bitartez. Horrenbestez, enplegagarritasuna hobetzea ahalbidetzen dute.
Espezializazio-ikastaroak lanbide-arloka (lanbide-heziketako irakaskuntzak sailkatzeko soilik) eta hezkuntza-mailaka (horietan sartzeko behar diren titulazioen arabera) sailkatzen dira. Espezializazio-ikastaro bakoitzak hainbat lanbide-modulu ditu, eta horietako batzuek lantokiko prestakuntzako modulu bat izan dezakete.
Espezializazio-ikastaroak bi motatakoak izan daitezke:
Lanbide Heziketa Dualaren modalitateak enpresako eta prestakuntza-zentroko irakaskuntza- eta ikaskuntza-prozesuak konbinatzen ditu. Haren ezaugarri nagusia da ikastetxearen eta enpresaren arteko ikas-ekinezko erregimenean egiten direla, lantokian eta ikastetxean egonaldiak eginda, ordu- eta egun-kopuruei dagokienean iraupen aldakorra izan dezaketenak.
Modalitate honen helburua enpresak eta lanbide-heziketako zentroak loturak estutzea da, ahaleginak batu eta ikasleak laneratzen laguntzeko.
LHk izaera duala izateak esan nahi du ikasketen prestakuntza-edukia LHko zentroaren eta enpresaren artean banatzen dela, eta ikasleak bi lekuetan jasotako prestakuntza ebaluatzen dela.
LHren legeak ezartzen du C (ziurtagiri profesionalak) eta D (heziketa-zikloak) graduen prestakuntza-eskaintza guztiak izaera duala duela, eta enpresako prestakuntza-aldiak curriculumean aurreikusitako denbora osoaren % 20koa (C graduak) eta % 25ekoa (D graduak) izan behar duela gutxienez. Prestakuntza hori enpresa batean edo batzuetan egin ahal izango da. E graduen kasuan, modalitate dualean ere egin ahal izango dira.
Legeak LHko bi eskaintza-araubide ezartzen ditu, biak ere izaera dualekoak, honako hauen arabera bereizten direnak:
LHko eskaintzan bi erregimen edo modalitate daude, eta bi-biek izaera duala dute: LH orokorra eta LH intentsiboa.
LHaren arrakasta parte hartzen duten eragileen arteko lankidetzan datza: administrazioa, ikastetxea –tutorea eta gainerako irakasleak–, enpresa –tutorea eta prestatzaileak–, ikasleak eta LH sustatzen duten erakunde bitartekariak.
Administrazioak
Espainian, Lanbide Heziketari lotutako eskumenak Estatuaren eta autonomia-erkidegoen artean banatuta daude. Administrazio zentrala arduratzen da, besteak beste, LHren antolamendu orokorraz eta tituluak eskuratzeko betekizunez, bai eta arlo bakoitzaren gutxieneko edukiak finkatzeaz ere.
Bestalde, autonomia-erkidegoek, kasu honetan Nafarroako Gobernuko Hezkuntza Departamentuak, beren araudi propioa garatzen dute, prestakuntza-edukiak osatzen dituzte, ikastetxeak sortu eta baimendu ditzakete, irakaskuntza programatu eta antolatzen dute, tituluak ematen dituzte eta LHko proiektuak onartzen dituzte, besteak beste.
Ikastetxea
LHko ikastetxea ikasleak prestatzen diren tokia da, enpresarekin batera. Ikasle batek ikasi nahi duen zikloa eskaintzen duen ikastetxe batean matrikula egiten du, eta baldintzak betetzen baditu eta behar adina plaza badaude, prestakuntzari ekiten dio. Ikastetxeak LHko eskaintza antolatzen du, enpresako prestakuntza-egonaldiak barne, ikasleak aurreikusitako ikaskuntza-emaitzak eskuratuko dituela bermatuz eta produkzio-inguruneak eskaintzen dituen aukeretara egokituz.
Irakasleak
Prestakuntza osatzen duten lanbide-modulu bakoitzeko irakasleak ikasgelan dagozkion edukiak emateaz arduratzen dira. Gainera, ebaluazioaz arduratzen dira, enpresako prestakuntzaren atalerako, enpresako tutoreak emandako balorazioa kontuan hartuta.
Ikastetxeko tutorea
Ikastetxeak bere irakasleetako bat izendatuko du dualaren tutore, eta honako hauen arduraduna izango da:
Enpresa
Lantokia da ikasleek prestakuntza jasotzen duten beste lekua. Enpresa prestatzaile bihurtzea erabakitzean, honako betebehar hauek hartzen ditu bere gain:
Enpresako tutorea
LH Dualaren eskemaren funtsezko elementuetako bat da. Ikaslearen prestakuntzaz eta LHko ikastetxearekin harremanetan egoteaz arduratzeko aukeratutako langilea da. Enpresek zeregin horiek tutore mankomunatu baten esku utz ditzakete. Tutore hori kanpoko figura bat da, eta ikasleen tutoretza-lanak egiten ditu enpresentzat.
Enpresako prestatzaileak ikasleekin egunero enpresan lan egiten duten profesionalak dira, eta eskuratu behar dituzten ezagutzak transmititzen dizkiete. Enpresa gehienetan tutorearen figura egongo da, aldi berean prestatzailea izango dena. Hala ez bada, tutore bat, barnekoa edo kanpokoa, eta prestatzaile bat edo batzuk egongo dira.
Erakunde bitartekariak
LHko araudiak honela definitzen ditu: Lanbide Heziketan parte hartzeko enpresei aholkularitza eta laguntza ematen dieten erakunde, elkarte, federazio, konfederazio, merkataritza-ganbera, kluster eta abar oro, administrazioekin eta prestakuntza-zentroekin harremanetan jartzea errazten duena. Lanbide Heziketa beren lurralde- edo sektore-eremuetan sustatu nahi duten administrazio publikoak ere izan daitezke, esate baterako, udalak.
LH Dualak Espainian duen ibilbide laburra duenez eta Espainiako produkzio-sarea batez ere ETEek eta mikroenpresek osatzen dutenez, kasu askotan laguntza emango dien figura baten euskarria behar da enpresa prestatzaile bihurtzeko.
Hala, erakunde horien zeregina funtsezkoa da, bai LHren sustapenean eta hedapenean, bai kideen arteko prestakuntza-proiektuen aholkularitzan eta sustapenean, bai prestakuntza-zentroekiko eta administrazio eskudunekiko bitartekaritzan. Bitarteko erakundeek egin ditzaketen ekintzen artean, honako hauek dira nabarmenenak:
Ikasleak
Ikaslea da LHko benetako protagonista, eta ikastetxean eta enpresan ikasten ditu bere prestakuntzaren edukiak. Enpresako prestakuntzak lan-mundura egokitzeko denbora laburtzen du, eta bere buruarengan konfiantza izateko balio dio, baliagarriagoa, produktiboagoa eta aintzatetsiagoa senti baitaiteke.
Prestakuntza- eta lan-esperientzia gehigarri bihurtzen da bere curriculum vitaean, enplegagarritasuna hobetzen du eta zeharkako gaitasunen garapena azkartzen du. Gainera, ikasten ari den hori bere profilera egokitzen ote den egiaztatzeko aukera ematen dio, modu praktikoan eta ingurune erreal batean.
Behin titulua eskuratuta, enpresak kontratatu dezake, edo beste konpainia batzuetan aritu. Lortutako trebetasunak onuragarriak dira lan-merkatu osorako, ez soilik enpresa prestatzailerako. Prestakuntzan dagoen pertsona gisa hartzen dituen konpromisoak hezkuntza-administrazioak eta enpresak sinatzen duten lankidetza-hitzarmenean jaso ohi dira. Erregimen intentsiboaren kasuan, enpresak kontratatzen duenez, motibazio eta konpromiso handiagoa du.
Enpresako tutorea funtsezko eragilea da prestakuntza dualean, bera baita ikaslearen prestakuntzaz eta LHko ikastetxearekin harremanetan egoteaz arduratzeko aukeratutako langilea. Tutorearen funtzioak eta karguari buruzko alderdi guztiak ezagutzea ezinbestekoa da ikaslearen prestakuntzaren helburuak betetzeko.
Enpresako tutorea da enpresako prestakuntzaren arduraduna eta LHko zentroarekin harremanetan dagoena.Tutorea kanpoko figura bat ere izan daiteke, hainbat enpresak partekatzen dutena, hau da, tutore mankomunatu bat.
Prestatzailea, berriz, ikasleak zuzenean prestatzen dituen pertsona da. Enpresa txikien edo mikroenpresen kasuan, bi figura horiek ziurrenik pertsona bera izango dira; gainerakoetan, ordea, baliteke tutore bat egotea, barnekoa edo kanpokoa, eta prestatzaile bat edo batzuk, segur aski departamentu desberdinetakoak.
Hona hemen enpresako tutorearen funtzioak:
Enpresako tutorea da enpresako prestakuntzaren arduraduna eta LHko zentroarekin harremanetan dagoena.Halaber, tutorea kanpoko figura bat izan daiteke, hainbat enpresak partekatzen dutena, hau da, tutore mankomunatu bat.
Prestatzailea, berriz, ikasleak zuzenean prestatzen dituen pertsona da. Enpresa txikien edo mikroenpresen kasuan, bi figura horiek ziurrenik pertsona bera izango dira; gainerakoetan, ordea, baliteke tutore bat egotea, barnekoa edo kanpokoa, eta prestatzaile bat edo batzuk, segur aski departamentu desberdinetakoak.
Enpresako tutorea kualifikazio edo lan-eskarmentu egokia duen profesional bat izango da, lantokiko langileen artean izendatua.
Nafarroako Gobernuko Hezkuntza Departamentuak xedatzen du LH dualaren prestakuntza-prozesua egokia izan dadin, tutoreak prestakuntza erraz bat egin behar duela, bere lana modu eraginkorragoan egin ahal izateko.
Aipatutako prestakuntzan honako hauek egin behar dira:
Oinarrizko prestakuntzako modulu hau eginda, tutoreak ziurtagiria eskuratuko du eta alta emango zaio Nafarroako LHko enpresako tutoreen erregistroan.
Taldea aurreikusten diren emaitzetara gidatzeko eta laguntzeko gaitasuna, jarraibide argiak eta zehatzak emanez eta laguntzaileen artean konpromisoa eta inplikazioa sortuz.
Gaitasun honi Lidergoa, Influentzia, Pertsuasioa edo Ahalduntzea etiketak ere jarri ohi zaizkio.
Motibatzea eta konfiantza piztea da kontua, erreferente gisa agertuz, kontsekuentea den norbait, esandakoa betetzen duena, iritziz aldatuz gero azaltzen duena eta egiten dituen akatsak onartzen dituena. LH iraupen-karrera bat da, bizpahiru urte iraun ditzakeena, eta denbora horretan guztian ikasleen eta enpresako tutorearen motibazioari eustea erronka handia da.
Ohikoena da ikaslea enpresara motibatuta iristea, berritasunagatik eta, ziurrenik, lan-munduarekin duen lehen kontaktua delako. Garrantzitsua da tutoreak motibazio horri denboran eustea eta motibazio-galerak garaiz detektatzea, prestakuntza uztea eragin dezaketen gatazkak eta kalifikazio txarrak ekiditeko.
Tutoreak motibazioa piztu eta mantentzeko zenbait jarraibide
Ezagutzak transmititzeko, prozesuan gidatu eta laguntzeko, entzuteko, ulertzeko eta konfiantzazko giroa sortzeko funtsezko gaitasuna.
Komunikazio ona da prestakuntza onaren oinarria. Komunikazioa funtsezkoa da ezagutzak transmititzeko, prozesuan gidatu eta laguntzeko, entzuteko, ulertzeko eta konfiantzazko giroa sortzeko. Enpresako tutoreak komunikazio ona lor dezake bost urrats jarraituta, komunikazioarekin lotzen diren beste etiketa batzuekin lotuta daudenak, besteak beste, Entzute aktiboarekin, Enpatiarekin eta Asertibitatearekin:
1. Ikaslea aktiboki entzutea
2. Esan nahi dena ongi adieraztea
3. Ez-hitzezko hizkuntzari erreparatzea.
4. Irmo eta argi hitz egitea
5. Ikaslearen komunikatzeko modura egokitzea
Komunikazioaren barruan, funtsezko alderdi bat da ikasleei feedback-a emateko gaitasuna, laguntzan motibazioa sustatzeko. Feedback-a jarduera baten garapenari erantzuteko norbaiti ematen zaion informazioa da, positiboki baloratzeko edo etorkizunean hobetzeko zer egin behar duen adierazteko.
Gomendagarria da enpresako tutoreak aldizka feedback-a eskaintzea. Horretarako, funtsezkoa da behatzea, jardueren garapenari adi egotea eta informazioa biltzea, ondoren balorazioa egin ahal izateko. Egiten dituen zereginen etengabeko tutoretzaz gain, jarraipen-bilera formalagoak ere egin behar dira, prestakuntzak aurrera nola egiten duen zehatz-mehatz ikusteko.
Pertsona desberdinek parte hartzen duten egoera orotan sortzen diren desadostasunei aurre egiteko trebetasuna. Horiek kudeatzeko modurik onena prebenitzea da.
Pertsona desberdinek parte hartzen duten egoera orotan, desadostasunak sortzeko arriskua dago. Enpresetan ere izaten dira gatazkak, eta, beraz, baita LHko proiektuetan parte hartzen dutenetan ere, hainbat partaide egoten dira eta: ikaslea, enpresako eta ikastetxeko tutorea eta enpresako beste langile batzuk.
Enpresako tutoreak zeharkako gaitasunak kontuan hartzen eta aplikatzen baditu, gatazkak sortzea saihestu dezake, hein handi batean. Baina, hala eta guztiz ere, gatazka sortzen bada, kudeatu egin behar da eta ezin da alde batera utzi, aurrekari bihur daitekeelako edo egoerak okerrera egin dezakeelako. Gainera, hori ikasleen prestakuntzaren zati bat ere bada, baita tutorearena berarena ere.
Batzuetan, gerta daiteke, gatazka agertzen denean, ikasleak hasiera batean arazoa konpondu nahi ez izatea, edo, gaiari buruz hitz egitea onartzen badu ere, gero arazoa konpontzeko bidean aurrera egitea ezinezkoa izatea. Kasu horietan, baliteke beharrezkoa izatea ikastetxeko tutorearen laguntza bilatzea, edo enpresako tutore izateagatik norberak duen autoritatea baliatzea eta konponbide bat inposatzea.
Hala ere, gatazka-egoera bat konpontzeko modurik onena alderdien interesak, premiak, nahiak eta kezkak ezagutzea da, hainbat elementuren arabera:
1. Tokia eta unea.
2. Errespetua.
3. Entzutea eta, gero, hitz egitea.
4. Objektibatzea.
5. Konpontzea.
Sortzen diren gorabeherak, ezustekoak eta egoera berriak planifikatzea, programatzea eta lehenestea, eta horietara moldatzea.
Gaitasun horri Plangintza eta Malgutasuna gisako etiketak jar dakizkioke. Enpresako tutoreak, bere zereginez gain, orain ikasle bat prestatzearekin lotutakoak ere izango ditu, eta, hortaz, funtsezkoa da planifikatzen, programatzen, lehenesten eta etapa berri horretan sortzen denera egokitzen jakitea.
Antolakuntza hobetzeko zenbait gako:
Lanbide Heziketa dualean parte hartzen duten enpresek, tutoreek eta gainerako eragileek izan ohi dituzten gai errepikari gehienak modu erraz eta eraginkorrean argitzeko, garrantzitsuenak ordenatu eta kategorizatu dira. Hemen agertzen ez den zalantzarik edo gairik baduzu, galdetu LHko ikastetxeari, ikastetxeko tutoreari edo zuzenean Lanbide Heziketako Zuzendaritza Nagusiari.
Lanbide Heziketako irakaskuntzen barruko modalitate bat da, ikastetxe batean jasotako prestakuntza teoriko-praktikoa eta lantoki bateko jarduera praktikoa konbinatzen dituena.
Ikasleentzat
LHko ikastetxeentzat
Enpresentzat
Oro har, erdi-mailako edo goi-mailako heziketa-ziklo bateko edozein ikasle sar daiteke, matrikula egin ondoren eta modalitate hori ikastetxean eskaintzen bada.
Gutxieneko adina: 16 urte, gurasoen edo legezko tutoreen baimenarekin; nolanahi ere, horri buruz ezarritako lan-araudia, proiektuen ezaugarri zehatzak eta autonomia-erkidegoko araudia errespetatu beharko dira.
Lanbide Heziketa Dualean matrikulatzeak baldintza desberdinak eskatzen ditu:
Modalitate hori ezartzea autonomia-erkidego bakoitzaren esku dago. Hau da: LHko heziketa-zikloak zer, noiz, non eta zein modalitatetan ematen diren erabakitzea autonomia-erkidegoen eskumena da. Nafarroako kasuan, Nafarroako Gobernuko Hezkuntza Departamentuak kudeatzen du.
Enpresa prestatzaileari
buruz
Bai, baina gomendagarria da arretaz aztertzea prozesu osoa, enpresa prestatzaile bihurtzeko bete beharreko dokumentazioa eta, bereziki, tutore edo prestatzaile izan daitezkeen profesionalak izatea.
Bai, izan ere, LHn tradizio luzea duten herrialdeetan, ETEak gehiengoa dira enpresa prestatzaileen artean.
LH osatzen duen enpresak honako hauek egin behar ditu:
Kontratazio-modalitatearen arabera. Ikas-ekinezko prestakuntza-kontratuaren kasuan, ikaslearen ordainsaria ezin da inoiz izan lanbide arteko gutxieneko soldata baino txikiagoa, enpresan lan egindako denboraren proportzioan, ezta Gizarte Segurantzako kotizazioa ere (hobariak daude, % 100eraino).
Ikasleek ordainsari bat beka gisa jasotzen badute, zenbatekoa aldatu egiten da autonomia-erkidegoaren arabera, batzuek gutxieneko kopuru bat ezartzen baitute. Enpresak ikaslearen kontura kotizatu behar du Gizarte Segurantzan (hobariak ere badaude).
Administrazioarekin edo Lanbide Heziketako zentroarekin sinatutako dokumentazio guztia, dela lankidetza-hitzarmena edo prestakuntza-plana, ikas-ekinezko prestakuntza-kontratua, hala badagokio, Gizarte Segurantzan alta emateko dokumentuak, ikasleak istripu-asegurua eta erantzukizun zibileko asegurua duela erakusten dutenak, eta indarrean dagoen lan-legeriak ezar dezakeen beste edozein dokumentu.
Enplegu-erregulazioko espedientean jasotako baldintzen araberakoa izango da, baina ikas-ekinezko prestakuntzako kontratuaren kasuan, ikasleak ezin izango du inoiz amortizatu den lanpostu bat bete.
Bai, baina ikas-ekinezko prestakuntza-kontratuaren kasuan, ikasleak ezin izango du inoiz amortizatu den lanpostu bat bete.
Ez, baina makineria, materiala eta prestakuntza espezifikoa eman diezaieke LHko ikastetxeari eta bertako irakasleei.
Zuzenean aplikatzekoak dira, murrizketak baitira.
Ezaugarri hauek ditu:
Arriskuen prebentzioko 50 orduak moduluen artean banatzen dira, eta 30 ordu Enplegagarritasunerako ibilbidea moduluan sartzen dira, eta 20 ordu gainerako modulu teknikoen artean.
Bai. Nahitaezkoa da.
Arriskuen prebentzioko 50 orduak moduluen artean banatzen dira, eta 30 ordu Enplegagarritasunerako ibilbidea moduluan sartzen dira, eta 20 ordu gainerako modulu teknikoen artean.
Bai, besteren konturako langileekin parekatzen direlako, urriaren 24ko 1493/2011 Errege Dekretuak, prestakuntza-programetan parte hartzen duten pertsonak Gizarte Segurantzaren Araubide Orokorrean sartzeko baldintzak eta baldintzak arautzen dituenak, ezarritakoaren arabera.
Ikastetxean eta enpresetan prestakuntza teorikoa eta praktikoa eskain daiteke. Hala ere, ez dago enpresetan prestakuntza teorikoa emateko betebeharrik; izan ere, ez da ohikoa, baina beharrezkoa bada gerta daiteke.
Ez. Hala ere, langile kualifikatuak eta prestatuak behar dituenean, askotan, lehendik ezagutzen dituen ikasleak kontratatzen ditu, enpresaren beharren eta profilaren arabera prestatu baiti
LHko ikastetxeko tutorea ikastetxeak izendatutako irakaslea da, enpresako tutorearekin batera, prestakuntza, enpresan duen jarraipena eta ikaslearen ondorengo ebaluazioa programatzeko.
Pertsona hori gainerako irakasle-taldearekin eta ikasleak prestakuntza egiten duen enpresako tutorearekin koordinatuko da. Koordinazio horren helburua honako hau da:
prestakuntza jasotzen ari den pertsonak heziketa-zikloan ezarritako eduki guztiak jasotzen dituela.
Enpresako tutorea esperientzia edo kualifikazio profesional egokia duen plantillako kidea da, eta enpresak aukeratzen du prestakuntzaz arduratzeko eta zentroarekin harremanetan egoteko.
Bai. Ezinbestekoa da.
Ez. Enpresako tutorea da enpresako prestakuntza-planaren arduraduna, eta Lanbide Heziketako zentroarekin harremanetan egoteaz arduratzen da, prestakuntzaren jarraipena egiteko.
Bestalde, enpresako prestatzailea ikasleak zuzenean prestatzen dituen plantillako kidea da.
Enpresa txikien edo mikroenpresen kasuan, tutorea eta enpresa-prestatzailea pertsona bera izango dira, eta konpainia handiagoetan, berriz, oso litekeena da tutoretzaz arduratuko den pertsona bat eta prestatzaile bat edo gehiago egotea, ziurrenik hainbat sailetan kokatuta.
Prestatzaile izateko, plantillako edozein kide izango da baliozkoa, dagozkion ezagutzak transmititzeko beharrezko esperientzia edo kualifikazioa duen eta prestatzaile bihurtzeko motibatuta dagoen bitartean.
Ez. Garrantzitsuena da motibatuta egotea, eta enpresan prestatzeko behar den esperientzia edo kualifikazioa izatea.
Funtzio hauek ditu:
Ohikoena ikastetxeko tutorearengana jotzea da. Hala ere, Nafarroako Gobernuko Hezkuntza Departamentura edo tarteko beste erakunde batzuetara ere jo daiteke, hala nola enpresa osatzen duten elkarteetara.
Ez. DUAL prestakuntza berriko praktiketarako, graduko hitzarmen berria egin behar da.
Lantokiko Prestakuntzan gertatzen zen bezala, enpresako egonaldia salbuetsita duten ikasleek ez dute prestakuntza-zentrora joan beharko enpresan egon beharko luketen egunetan, ez erabateko salbuespenean, ez partzialean, baldin eta ikastetxean prestakuntza gainditu badute.
Erregimen orokorrean.
Bai. Baldintzak ez betetzeagatik enpresetan egotera joaten ez diren ikasleak prestakuntza-zentrora joango dira ordu horietan.
Ez. Enpresetan prestakuntza jasotzeko, ikasleek baldintza hauek bete behar dituzte:
Aldez aurreko ebaluazio bat egingo da, enpresara joan aurretik enpresako egonaldira sartuko diren pertsonak erabakitzeko. Egoera hori enpresara joan aurreko ohiko azken ebaluazio partzialarekin datetan bat etorriko balitz, une horretan egin ahal izango litzateke.
Hurrengo ikasturtean egin beharko dira. 2025-2026 ikasturterako jarraibide zehatzak prestatuko dira.
Ez. Bigarren mailako enpresetako prestakuntzara joateko ere baldintza batzuk bete beharko dira. 2025-2026 ikasturterako jarraibide zehatzak prestatuko dira.
Ezaugarri hauek ditu:
Arriskuen prebentzioko 50 orduak moduluen artean banatzen dira, eta 30 ordu Enplegagarritasunerako ibilbidea moduluan sartzen dira, eta 20 ordu gainerako modulu teknikoen artean.
Bai. Nahitaezkoa da.
Arriskuen prebentzioko 50 orduak moduluen artean banatzen dira, eta 30 ordu Enplegagarritasunerako ibilbidea moduluan sartzen dira, eta 20 ordu gainerako modulu teknikoen artean.
Bai, besteren konturako langileekin parekatzen direlako, urriaren 24ko 1493/2011 Errege Dekretuak, prestakuntza-programetan parte hartzen duten pertsonak Gizarte Segurantzaren Araubide Orokorrean sartzeko baldintzak eta baldintzak arautzen dituenak, ezarritakoaren arabera.
Enpresako tutoreak eta ikastetxeko tutoreak elkarrekin erabakitzen dute ikasleak lantokian zer zati egin behar duen eta ikasgelan zer zati egin behar duen. Bi pertsonek prestakuntza planifikatzeko duten lehen bileran, enpresako tutoreak enpresan garatzen diren zeregin nagusiak azal ditzake, eta ikastetxeko tutoreak, prestakuntza-zikloa ondo ezagutzen duenez, zeregin horiek lanbide-modulu (edo irakasgai) desberdinen ikaskuntza-emaitzekin bat etor daitezen gida dezake, enpresan jarraitu ahal izango den prestakuntzaren zatia zehazteko.
Zikloko lehen mailako modulu guztiak enpresetako egonaldira joango dira.
Egin beharreko prestakuntza prestakuntza-plan batean jasotzen da. Plan hori dokumentu propio bat izan daiteke, edo lankidetza-hitzarmenean sar daiteke.
1957ko uztailaren 26ko Dekretua, arriskutsuengatik edo osasungaitzengatik emakumeei eta adingabeei debekatutako Industria eta Lanei buruzkoa, da, Laneko Arriskuen Prebentzioari buruzko Legearen 27. artikuluarekin batera, lanean adingabeak babesteari buruz indarrean dagoen araudi bakarra. Dekretu honetan jarraibide orokor batzuk ematen dira 18 urtetik beherakoentzat lan jakin batzuk debekatzeari buruz. Emakume langileei buruzko dekretu honen zatia indargabetuta dago.
Ikastetxean eta enpresetan prestakuntza teorikoa eta praktikoa eskain daiteke. Hala ere, ez dago enpresetan prestakuntza teorikoa emateko betebeharrik; izan ere, ez da ohikoa, baina beharrezkoa bada gerta daiteke.
Bai, besteren konturako langileekin parekatzen direlako, urriaren 24ko 1493/2011 Errege Dekretuak, prestakuntza-programetan parte hartzen duten pertsonak Gizarte Segurantzaren Araubide Orokorrean sartzeko baldintzak eta baldintzak arautzen dituenak, ezarritakoaren arabera.
Arriskuak prebenitzeko ikastaroa ezin da lortu beste erakunde batean beste ikastaro bat eginez. Ikasleek eten egiten badute zikloan ebaluatzen den arriskuen prebentzioari buruzko ikastaroa, ezin izango dute enpresara joan ikastaroa lortu arte.
Ikasleak txandakatzea (15 egun lehenago itzultzea).
Aukera egongo da Lanbide Heziketa Planifikatzeko eta Integratzeko Zerbitzuaren baimenarekin txandakatzerik ez egiteko. Horretarako, zer eskatu egongo da, hasi baino 15 egun lehenago gutxienez justifikatuta.
Oro har, ikasleek ezingo dituzte astean 40 ordu baino gehiago egin enpresetan.
Erregimen intentsiboan, txandakako prestakuntza-kontratua nahitaezkoa denez, honek dioenari adi egon behar da: gaueko lanak eta txandak prestakuntza-jarduerak beste aldi batzuetan egin ezin badira soilik onartzen dira, jardueraren izaera dela eta. Araubide orokorraren kasuan, garapen-araudia hartu beharko da kontuan, eta LHko zentroarekin hitzartu beharko da, administrazio eskudunak ezarritakoaren arabera.
Nolanahi ere, gauekotasuna egin dezaketen ikasleek 18 urtetik gorakoak izan behar dute, Lanbide Heziketako Plangintza eta Integrazio Zerbitzuaren baimenarekin.
Enpresako prestakuntza-faseak enpresa bakoitzak telelanari dagokionez ezarrita dituen baldintzak baliatu ahal izango ditu, telelana arautzen duen araudiaren arabera (659/2023 Errege Dekretuaren 9.8 artikulua).
Bai, baldin eta enpresarekin aldez aurretik adosten bada, programazioan jaso bada eta RAEn adierazten bada (Enpresako ikasleen zerrenda). Gainera, Lanbide Heziketa Planifikatzeko eta Integratzeko Zerbitzuaren baimena behar da.
Enpresako tutoreak, lehenik eta behin, egoera barrutik bideratzen saiatu behar du. Jarrera txarrak jarraitzen badu, ikastetxeko tutoreari jakinarazi behar dio, hartu beharreko neurriak adosteko.
Ikasleen azken ebaluazioaren azken arduradunak LHko ikastetxeko irakasleak dira, baina betiere enpresako tutorearen balorazioak kontuan hartuta.
Ez. Hala ere, langile kualifikatuak eta prestatuak behar dituenean, askotan, lehendik ezagutzen dituen ikasleak kontratatzen ditu, enpresaren beharren eta profilaren arabera prestatu baiti
Errubrika ikastetxean bertan egin behar da, espezialitate bakoitzaren beharrak kontuan hartuta.
Enpresako egonaldia baterako paketetzat hartuko da, eta gainditu gabea edo gainditu gabea izango da. Enpresako egonaldia gainditzen ez duten ikasleek ordu horiek berriro egin beharko dituzte bigarren ikasturtean, eta ikasturte horretan beren gain hartuko dituzte DUAL praktika-ordu guztiak.
Lehen mailako moduluei eta horien kalifikazioari dagokienez, honako hauek gerta daitezke:
Baliabide ugari daudenez, kapitulu honetan enpresa prestatzaileak prozesuan eskatuko dituen dokumentu-ereduak bildu dira, baita aplikatu beharreko araudirako estekak, hitzarmenak eta orri interesgarriak ere, enpresako tutoreek beren lana modu eraginkorragoan eta egokiagoan egin dezaten.
659/2023 Errege Dekretua, uztailaren 18koa, Lanbide Heziketako Sistemaren antolamendua garatzen duena
54/2008 foru dekretua, maiatzaren 26koa, Nafarroako Foru Komunitateko hezkuntza sistemaren esparruan lanbide heziketaren antolamendua eta garapena arautzen dituena.
344/2017 Ebazpena, abuztuaren 1ekoa, 2017-2018 LH dualeko eskaintza berria ezartzeko prozedura arautzen duena.
Pertsona, administrazio eta erakunde askok LH duala bultzatzeko egiten duten ahaleginari esker egin ahal izan da webgune hau. Zenbait webgune eta gune interesgarri erantsi dira, eta horietan informazio interesgarria aurki daiteke. Eskerrak ematen dizkiegu bereziki Bertelsmann Fundazioari baliabideengatik eta iDEA-Instituto Dual Europako María Ángeles Caballerori bere aholku eta laguntza desinteresatuagatik.